Loại thực phẩm nào dễ dẫn đến nhồi máu cơ tim?

Mảng xơ vữa mạch máu phát triển qua các giai đoạn.

Không có chủ đề nào được tranh cãi gay gắt trong những năm gần đây hơn là vai trò của các loại thực phẩm trong sự phát triển bệnh xơ vữa động mạch (Atherosclerosis). Các thí nghiệm đầu tiên thực hiện trên động vật đã chứng minh rằng chế độ ăn giàu chất béo và cholesterol tạo ra các tổn thương tại động mạch giống như xơ vữa động mạch ở người [1]. Trong nhiều thập kỷ sau đó, rất nhiều nghiên cứu trên động vật và con người đã được thực hiện để làm rõ quan niệm chế độ ăn có liên quan đến sự phát triển của xơ vữa động mạch. Những nghiên cứu này chứng minh rằng chế độ ăn có chứa một lượng lớn chất béo, đặc biệt là mỡ động vật có mối liên quan đến sự phát triển của bệnh xơ vữa động mạch, tồi tệ hơn sẽ tiến triển thành nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Có rất nhiều nghiên cứu dịch tễ học được thực hiện cẩn thận để làm rõ thêm các vấn đề này.

Tuy nhiên gần đây, có một mối quan tâm đáng kể về quan niệm các loại thực phẩm chứa carbohydrate đơn (Simple carbohydrates) với chỉ số đường huyết cao ( ví dụ như đường tinh luyện, bột mì và gạo) có thể là yếu tố quan trọng hoặc thậm chí rất quan trọng gây xơ vữa động mạch. Chúng có liên quan đến sự phát triển của bệnh béo phì, đái tháo đường, tăng triglycerid máu và tình trạng viêm của mạch máu dẫn đến xơ vữa động mạch hệ thống, bệnh mạch vành và động mạch cảnh, cuối cùng dẫn đến nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Các nhà Dinh dưỡng học và Dịch tễ học nổi tiếng đã có những ý kiến khác nhau trong cuộc thảo luận liên quan đến giả thuyết rằng: Việc ăn một số loại thực phẩm nhất định có liên quan đến sự phát triển của thiếu máu cục bộ cơ tim. Một nhóm, được ủng hộ bởi Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, chủ trương phòng ngừa xơ vữa động mạch bằng cách áp dụng một chế độ ăn ít chất béo bão hòa và cholesterol, như đã nói ở trên, các loại thực phẩm đó bao gồm các sản phẩm từ động vật như thịt đỏ, trứng và bơ. Nhóm đối lập còn lại ủng hộ chế độ ăn ít carbohydrate đơn, với các thực phẩm nên tránh chủ yếu là bánh mì, bánh ngọt, thực phẩm đóng hộp, kem, kẹo….

Trong một xuất bản gần đây mà Tạp chí Science đã công bố, theo ý kiến ​​của bác sĩ Joseph S. Alpert- Giáo sư tại trường Đại học Y Arizona ở Mỹ- đây là một đánh giá rõ ràng, ngắn gọn và khoa học về chủ đề và lịch sử của cuộc tranh luận giữa 2 nhóm Chuyên gia dinh dưỡng [2]. Bài báo mang tựa đề “Was There Ever Really a ‘Sugar Conspiracy’?” bàn luận về lịch sử của quan niệm cho rằng chế độ ăn uống đóng vai trò chủ yếu trong sự phát triển xơ vữa động mạch ở người.

Bác sĩ Joseph S. Alpert cho biết: “Theo quan sát của riêng tôi trong nhiều năm thực hành lâm sàng đã cho tôi thấy rằng cả hai chế độ- Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa và Chế độ ăn nhiều carbohydrate đơn, hình như có khả năng đẩy nhanh sự phát triển của bệnh xơ vữa động mạch. Tôi đã thấy nhiều bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp hoặc đột quỵ có thói quen tiêu thụ các loại thực phẩm gồm thịt, bánh mì, khoai tây, đồ uống và món tráng miệng có đường, là chế độ ăn nhiều mỡ động vật và carbohydrate đơn. Tôi cũng thấy nhiều bệnh nhân trung niên béo phì bị đái tháo đường type 2, tăng lipid máu kèm theo biểu hiện lâm sàng liên quan đến bệnh xơ vữa động mạch. Khi hỏi bệnh, tôi hầu như luôn luôn phát hiện ra rằng những bệnh nhân này đang ăn một chế độ có hàm lượng chất bột đường rất cao”.

Bảng tra cứu Chỉ số đường huyết và Tải trọng đường huyết của một số thực phẩm.

“Từ những tài liệu về mối liên quan giữa chế độ ăn uống và xơ vữa động mạch, cũng như những quan sát lâm sàng của riêng tôi, đây là những gì tôi nói với bệnh nhân về một chế độ ăn tốt nhất cho những người đã mắc bệnh xơ vữa động mạch hoặc có nguy cơ cao phát triển bệnh này:

1. Hạn chế ăn thịt đỏ, trứng và các sản phẩm từ sữa có hàm lượng béo cao. Hãy thử thay thế bằng cá hoặc thịt trắng ( thịt gà bỏ da) cho các thực phẩm có hàm lượng chất béo bão hòa cao có nguồn gốc từ động vật. Tôi cũng nói với họ rằng ăn chay đã được chứng minh là có lợi ở những người có thể duy trì chế độ ăn này. Thật vậy, họ hàng gần gũi nhất với chúng ta- những con tinh tinh, chúng chủ yếu chỉ ăn rau quả trong tự nhiên.
2. Ăn nhiều rau và hoa quả.
3. Hạn chế tiêu thụ chất bột đường có chỉ số đường huyết cao, chẳng hạn như các loại thực phẩm có chứa nhiều đường, bột trắng, gạo trắng và khoai tây. Ví dụ như bánh mì và các loại thực phẩm giống bánh mì như bánh mì tròn, mì ống, món tráng miệng có đường và bánh kẹo, thức uống có đường, khẩu phần ăn nhiều gạo và khoai tây.
4. Sử dụng vừa phải đồ uống có cồn, ví dụ như 1 hoặc 2 ly rượu vang mỗi ngày, cho thấy tỷ lệ bệnh động mạch vành ít hơn trong các nghiên cứu dịch tễ học.

Bác sĩ Joseph S. Alpert chia sẻ: “Và tất nhiên, tôi cũng khuyên nên thực hiện các bài tập hàng ngày như đi bộ hoặc các bài tập thể dục nhịp điệu khác trong 30 đến 60 phút mỗi ngày [4]. Bệnh xơ vữa động mạch không phải là một căn bệnh mới. Bằng việc sử dụng chụp cắt lớp vi tính, người ta đã chứng minh rằng căn bệnh này có tồn tại trong xác ướp Ai Cập đã trải qua hàng ngàn năm tuổi [5]. May mắn thay, hôm nay chúng ta có nhiều liệu pháp y tế và các biện pháp can thiệp để kiểm soát bệnh xơ vữa động mạch. Tuy nhiên, các khuyến nghị về lối sống đã được liệt kê cũng rất quan trọng tương tự như các loại thuốc và các biện pháp can thiệp xâm lấn đã được kiểm chứng trên lâm sàng”.

Joseph S. Alpert,MD

University of Arizona College of Medicine

Tucson, Ariz